14 мамырда «Дәуір және тұлға» ғылыми-ағартушылық жобасының қатысушылары өздерінің пікірлестері мен әріптестерін онлайн-кездесуге шақырды. Модератор Профессор Шаймерденова Нұрсұлу Жамалбекқызы болды.
Ұлы Отан соғысындағы Жеңістің мерейтойы тақырыбының жалғасы болған вебинарда қан майданда соғысқан қазақ лингвистері туралы айтылды. Кездесуге қатысқандар академик Қайдаров Әбдуәли Туғанбайұлы, профессор Моисей Михайлович Копыленко, профессор Аврам Ефремович Карлинский, профессор Халаби Мухитович Сайкиев, профессор Сарсен Аманжолұлы Аманжолов сияқты атақты ғалымдарды еске алды.
Профессор Сүлейменова Элеонора Дүйсенқызы М.М.Копыленко мен Ә.Т.Қайдаровтың жоғарғы мәдениеті, зиялылығы, ғылыми мұрасы мен ғылыми ой-өрісі туралы айтып берді. Ол семинарға қатысушыларға ғалымдардың өмірбаянынан алынған маңызды фактілермен (ешбір кітапта және Интернетте айтылмаған) бөлісіп, олардың ғылыми қызметі және еңбектерімен таныстырды. Бүгінде академик Әбдуәлі Қайдаровтың майданға 17 жаста ерікті болып аттанып, ал соғыстан ІІІ дәрежелі Даңқ ордені, І Отан соғысы ордені, екі бірдей Қызыл Жұлдыз ордені, «Мәскеуді қорғағаны үшін» медалі сияқты жоғары марапаттардың кавалері екенін көбісі біле бермейді.
Профессор Шаймерденова Нұрсұлу Жамалбекқызы М.М.Копыленконың әскери өмірбаянынан алынған фактілермен бөлісті: 1941 жылдың шілде айында артиллериялық әскерге лейтенант ретінде аттанып, Сталинград және Ленинград майдандарында соғысқан, ІІ дәрежелі Отан соғысы орденімен, "Жауынгерлік еңбегі үшін" медалімен және басқа да 14 марапаттармен марапатталған.
Доцент Маликова Жанара Дәулетбайқызы А.Е.Карлинскийге арналған презентацияда соғыстан кейін подполковник атағымен оралған ғалымның әскери марапаттары туралы айтып берді. А.Е. Карлинский ерен қызметі үшін ІІ дәрежелі Отан соғысы орденімен, "Ерлігі үшін" және "Ленинградты қорғағаны үшін" медальдарымен марапатталған.
Жоба жетекшісі, доцент Бурибаева Майнура Абильтаевна, Х.М.Сайкиевтің өмірінен алынған фактілермен бөлісті. Семинарға қатысушылар оның 1941 жылы майданға аттанып, Қиыр Шығыстағы әскери газеттің редакторы болғанын білді. 1946 жылғы демобилизациядан кейін Халаби Мұхитұлы Алматыға көшіп, С.Киров атындағы ҚазМУ-да (қазіргі әл-Фараби атындағы ҚазҰУ) сабақ бере бастады. Қазақстандағы орыстану тарихына Халаби Сайкиев салыстырмалы түрде зерттеулерге серпін берген қазақ мектептері мен жоғары оқу орындарына арналған оқулықтардың авторы ретінде кірді.
Доцент Аманжолова Джемма Болатовна қазақ филологиясы мен тіл білімінің негізін қалаушы ғалым - профессор Сарсен Аманжоловтың Ұлы Отан соғысына қатысуы туралы айтты. С.Аманжолов жоғары әскери саяси институттың қысқа мерзімді оқу курсын бітіргеннен кейін, 1942 жылдың қыркүйегінен бастап Мурманскіде, Карел майданында соғысты. 1 және 2-ші Белоруссия майдандарының әскери операцияларына қатысып, Польша, Шығыс Пруссияны аралап, Берлинді алды. 2010 жылы оның ұлы (белгілі ғалым және түркітанушы Алтай Сарсенұлы Аманжолов) әкесінің атынан «Әскердегі саяси және ағартушылық жұмыс тәжірибесі» атты кітап шығарды.
Профессор Смагулова Жулдыз Сагидуллаевна осындай ағартушылық кездесулерінің, әсіресе осындай тақырыптың маңыздылығына тоқталды, өйткені бүгінгі таңда соғысты басынан өткерген ғалымдардың қаншалықты батыл болғанын түсіну қажет. Жадында таңбадай сақталған соғыс жылдарындағы сұмдықтардың болғанына қарамастан, олар жаңа өмірге ұмтылып, ғылыми жаңалықтар ашты, студенттік аудиторияны жоғары мәдениеттілік пен парасаттылыққа үйрете алды.
«Дәуір және тұлға» жобасының қатысушылары мен Академия ұжымы ерлігі мен батырлығы үшін тәлімгерлердің, көрнекті ғалымдар мен оқытушылардың алдында бас иеді!
